۱. فروپاشی بدیهیات اخلاقی
نیچه ما را دعوت می‌کند به بازاندیشی در چیستی نیکی و بدی. به باور او، آن‌چه ما «اخلاق» می‌نامیم، بیش از آن‌که جهانی و همگانی باشد، ساختهٔ تاریخ و نیروهای قدرت‌مند است. او اخلاق سنتی را نه‌نتیجهٔ عقل، بلکه واکنشی می‌داند از سوی ضعیفان علیه قوی‌ها. نیچه می‌پرسد: چرا باید اطاعت، فروتنی یا خویشتن‌داری را برتر بدانیم؟ این اخلاق‌ها درواقع «اخلاق بردگان» است، برخاسته از کینه. بنابراین، او می‌کوشد اخلاق را از نگاه روان‌شناسی و تاریخ بررسی کند، نه از منظر دین و فلسفه کلاسیک.

۲. حقیقت همچون ساختار قدرت
نیچه مدعی است که حقیقت نه کشف می‌شود، بلکه خلق می‌شود. ما آن‌چه را «حقیقت» می‌نامیم، بر اساس قدرت‌های مسلط زمانه و انگیزه‌های روانی‌مان شکل می‌دهیم. فلاسفه، با زبانی زیبا، خواسته‌هایشان را حقیقت جا می‌زنند. نیچه با بدبینی‌ای تیزبینانه، انگیزه‌های فکری متفکران گذشته را کالبدشکافی می‌کند. چرا باور داریم جهان باید منطقی باشد؟ چرا در پی قطعیت هستیم؟ به‌زعم نیچه، این‌ها از ترس انسان از هرج‌ومرج و میل او به کنترل سرچشمه می‌گیرد، نه از عشق ناب به حقیقت.

۳. اخلاق اربابان: شکوه آفرینندگی
نیچه اخلاق اصیل را «اخلاق اربابان» می‌نامد. این اخلاق زاییدهٔ غرور، آفرینش و نیروی زندگی است. در این منظومه اخلاقی، خوب همان نیرومند، خلاق و والا است؛ نه مطیع، ساکت یا قربانی. نیچه، با شور شاعرانه، انسان والا را می‌ستاید: کسی که خود، ارزش‌ها را می‌آفریند و از ترس و گله‌محوری می‌گذرد. او ستایش‌گر روحیه‌ای‌ست که با افتخار در برابر سرنوشت می‌ایستد. این اخلاق، نه بر نجات در آخرت، بلکه بر شکوه زندگی در اکنون تکیه دارد.

۴. فریب‌های عقل و منطق
نیچه باور دارد که عقل و منطق، بیش از آن‌که ما را به حقیقت برسانند، ما را به «سازگاری» سوق می‌دهند. او با شک به زبان نگاه می‌کند: زبانی که بیش از آن‌که بازتاب واقعیت باشد، نقابی برای خواسته‌هاست. مفاهیمی چون «روح»، «جوهر»، «هدف» یا «علت» ساختارهایی‌اند که برای تحمل دنیای ناپایدار اختراع کرده‌ایم. نیچه خواهان آن است که از این فریب‌های دیرینه عبور کنیم. در نگاه او، آزادی فکری از دل پذیرش هرج‌ومرج، ناپایداری و زیبایی خام جهان زاده می‌شود.

۵. شورش علیه فلسفه نظام‌مند
نیچه با سبک پاره‌نویسی خود، رسماً علیه فلسفه نظام‌مند می‌شورد. به‌جای برهان و اثبات، او به الهام، تشبیه، تمثیل و بازی با واژگان متوسل می‌شود. این شکل از نوشتار، خود فلسفه‌ای‌ست که به‌جای حقیقت، تجربه را می‌جوید. نیچه می‌خواهد مخاطب را درگیر کند، نه قانع. نوشتار او پر است از طنز، طعنه و وقفه‌های ناگهانی. این سبک، بازتاب نگاهش به انسان است: موجودی سیال، پاره‌پاره، و مملو از نیروهای متضاد.

۶. آینده بشر و فیلسوف هنرمند
نیچه در پایان کتاب، تصویر فیلسوف-هنرمند را ترسیم می‌کند: انسانی که هم شاعر است و هم قانون‌گذار. او آینده را در گرو چنین انسان‌هایی می‌بیند. اینان نه‌فقط تحلیل‌گر یا دانشمند، بلکه آفریننده ارزش‌اند. انسانِ والا، کسی‌ست که درد هستی را می‌پذیرد، ولی از آن جهانی نو می‌سازد. نیچه با زبان شاعرانه، خواننده را دعوت می‌کند به تجربهٔ شکوه انسانی که در عین شکست‌پذیری، شجاعانه آفریننده است.